یک مقایسه جالب میان پروژههای انجام گرفته توسط شرکتهای خودروساز دولتی و برخی از افراد خلاق در این صنعت نشان میدهد در صورتی آزادسازی صنعت خودرو ایران از مداخله دولت، کشور قادر است به یک پنجاهم هزینههای صورت گرفته به صادرکننده خودرو در منطقه تبدیل شود. این ادعا گرچه گزاف به نظر میرسد اما مرور دوباره تاریخ در یک دهه گذشته گویای یک تجربه موفق در این زمینه است که با کارشکنیهای مختلف مدتهاست به دست فراموشی سپرده شده و کسی از عاقبت آن خبر ندارد. این پروژه که نام پیتون (Python) را بر خود دارد و بسیاری از علاقهمندان به خودرو با زوایای مختلف آن آشنا هستند، درست در بحبوحه تحریمهای سنگین جامعه جهانی علیه کشور در سال ۱۳۹۱ به بار نشست و شگفتی همگان را برانگیخت.
پیتون که باگذشت هفت سال کماکان ظاهر زیبا، متفاوت و باطراوت خود را حفظ کرده است، یک محصول اقتصادی حاصل دستان هنرمند چند جوان دانشجو بود که هرگز امکان تولید نیافت. اینجا ضمن معرفی کار و بررسی زوایای مختلف آن، به اعداد جالبی برمیخوریم که نشان میدهد چه منابع مالی عظیمی را در سه دهه اخیر صرف توسعه صنعت خودرو دولتی کردهایم.
پیتون چگونه خلق شد؟
این خودرو با سرمایهگذاری یک شرکت فعال در زمینه کالاها و تجهیزات پزشکی امکان متولد شدن یافت. احمد عالیفر نام مدیر شرکتی است که با پشتیبانی از ایدههای چند جوان قصد داشت کاری شبیه آنچه تسلا و ایلان ماسک در آمریکا انجام دادند را در ایران محقق کند. وی که سال ۹۱ با برخی رسانهها در خصوص این پروژه گفتوگو داشته در مراسم رونمایی از پیتون مشخصات کلی خودرو را اینگونه تعریف کرده است: «پیتون خودرویی منحصر به فرد و ۱۰۰درصد ایرانی در کلاس سدان چهار در خانوادگی است و میتوان گفت با ساخت آن در داخل شاهد انقلابی در زمینه طراحی خودروهای ایرانی خواهیم بود. ساخت نمونه مشابه این خودرو در خارج از کشور توسط شرکتهای خودروسازی جهان بالای ۱۵۰هزار دلار هزینه دارد درحالیکه خودرو فوق با استفاده از امکانات موجود کشور و تنها با هزینهای در حدود یک میلیارد ریال طراحی و ساخته شده است.»
مقصودی سرطراح و عضو این پروژه که سال ۱۳۹۰ طرح اولیه دنا را برای ایران خودرو خلق کرده، در مراسم رونمایی از پیتون درباره این پروژه گفته است: « این خودرو یک اتومبیل سدان در کلاس سی(C) است که در طراحی آن راحتی خانوادهها ملاک عمل قرار گرفته و قابلیت نصب موتورهای ۱۶۰۰ و ۱۸۰۰ سیسی روی آن وجود دارد. خودروی مذکور مطابق با استانداردهای جهانی و با هدف ارائه به بازارهای خارجی طراحی شده است.»
نگاه خودروسازان به ایدههای جدید
«اگر شرکتهای خودروسازی ما بخواهند اتومبیلی هم سطح سلیقه جهانی طراحی و تولید کنند، طراحان ایرانی این توانایی را دارند اما مشکل جایی است که خودروساز ما حواسش به تنوع سلیقهها نیست یا برایشان اهمیتی ندارد که مردم به خصوص جوانها چه ماشینی با چه طراحی و رنگی سوار میشوند.» این را ایمان مقصودی در گفتوگو با مجله همشهری جوان در اسفند ۱۳۹۱ میگوید. گفتوگویی که در آن او مثل خیلی از طراحان دیگر دل پردردی از صاحبان صنعت خودرو داشته و تلخ سخن میگوید. مقصودی گفته: « بعد از طراحی پیتون خیلیها به من زنگ زدند که بدانند طرحم را چند میفروشم اما من به همه آنها گفتم به خاطر حمایت از تولید ملی، حاضرم طرح خودروی پیتون را به صورت رایگان به یکی از کارخانجات خودروسازی واگذار کنم تا آنها از روی این طرح یک خودروی کاملا ملی بسازند.»
یک مقایسه جالب / هزینههای بخش خصوصی یک هفتاد و پنجم بخش دولتی است!
در حالی که ایرانخودرو تنها برای بهروزرسانی خودروهایی نظیر دنا پلاس و پژو ۲۰۷ اسدی نزدیک به ۵۵ میلیارد تومان در سال ۹۶ هزینه کرده، کمی پیشتر از آن یک خودرو کاملا ایرانی در قلب پایتخت متولد شده که برای طراحی و تولید یک نمونه از آن تنها ۷۰ میلیون تومان هزینه شده است. این عدد را خود مقصودی در گفتوگو با همشهری جوان اعلام کرده و گفته کل این پروژه طی هشت ماه با کمک ۲۰ جوان ۲۶-۲۷ ساله و به سرپرستی او به ثمر نشسته و مراحل مدلسازی، تست آیرودینامیکی نرمافزاری، مدلسازی رایانهای، گرافیک، اجرا و فینیشینگ کلا در داخل صورت گرفته است.
طراح دنا و پیتون واقعا کیست؟
ایمان مقصودی متولد ۱۳۵۹ است و الان حدودا ۴۰ سال سن دارد. او لیسانسیه طراحی صنعتی از دانشگاه آزاد اراک در سال ۱۳۷۷ است و سال ۲۰۰۶ در مسابقات معتبر InteriorMotives که به طراحی خودروهای کانسپت مربوط است، توانسته جایزه معتبری را به دست آورد. علاقه او به طراحی خودرو با خواندن مجله ماشین تحریک شده و سپس برای نخستین بار در دوره دبیرستان به صورت کاملا داوطلبانه با شرکت پارس خودرو در یک پروژه کاری همکاری میکند. این نابغه ایرانی که در مسابقه طراحی شرکت فراری در سال ۲۰۰۵-۲۰۰۶ همزمان سه جایزه بزرگ را به خود اختصاص میدهد، طبق گفته نادر فقیهزاده توانسته با ذهن خلاقش توجه مارک ژیرارد طراح مشهور و داور مسابقات را به خود جلب کند و بعدها حتی تا یک قدمی ورود به شرکت ب.ام.و پیش رفت.